Σταδίου 58 και Αιόλου 103: «Ξενοδοχείον Ο Απόλλων»

Εγκλωβισμένο ανάμεσα στα μπετά της σύγχρονης πόλεως, εγκαταλελειμμένο και απαξιωμένο στέκει παρατηρητής της παρακμής της Αθήνας. Σχεδιασμένο από το Λύσανδρο Καυταντζόγλου, οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1880 - 1890

Η συμβολή των οδών Σταδίου και Αιόλου στα Χαφτεία, το «σημείο 0» της πρωτεύουσας. Το ξενοδοχείο αρχικά ονομαζόταν «Μασσαλία». Στα τέλη του 1901 μετονομάστηκε σε «Μεγάλη Μασσαλία» και σε μεταγενέστερη εποχή πήρε το τελικό όνομα «Ο Απόλλων»

Διακρίνονται καθαρά τα ακρωτήρια του αετώματος, καθώς και η επιγραφή «Ξενοδοχείον  Ο Απόλλων». Δίπλα του δεξιά το διώροφο κτήριο που στέγαζε το καφενείο «Παρθενών» και στη συνέχεια το ξενοδοχείο «Excelsior», στη γωνία των οδών Πανεπιστημίου και Πατησίων 

Η οδός Αιόλου στο ύψος των Χαφτείων και στο βάθος η προέκτασή της, η οδός Πατησίων, με τα πρώτα πολυώροφα κτήρια

Βορείως του ξενοδοχείου επί της οδού Αιόλου το διώροφο κτήριο όπου βρισκόταν το καφενείο της μαστοριάς «Παρθενών». Το κατεδαφισμένο το 1976 έργο του Ερνέστου Τσίλλερ εδώ ζωγραφισμένο από το Γιάννη Τσαρούχη

Χαφτεία και Ομόνοια: το κτήριο του καφενείου «Παρθενών» αριστερά και το επί της οδού Πανεπιστημίου προς την πλατεία Ομονοίας όμορό του ξενοδοχείο «Πλάζα», που κατεδαφίστηκαν και έδωσαν τη θέση τους σε άχαρα πολυώροφα κτήρια γραφείων. Στο βάθος διακρίνεται το καμπαναριό του Αγίου Κωνσταντίνου

Η φωτογραφία της Χριστουγεννιάτικης οδού Σταδίου ελήφθη από το δεύτερο όροφο του ξενοδοχείου

Διαβάστε τη μελέτη του κτηρίου στο Αειναές.

Αιόλου 98 και Σταδίου 56: «Μέγα Ξενοδοχείον Ο Πρίγκηψ Γεώργιος» ( Grand Hôtel Le Prince Georges)

Τα χαρακτηριστικά ψηλά αθηναϊκά ακροκέραμα κοσμούν τις επίπεδες όψεις και αυτού του κτηρίου

Πήλινοι γεισίποδες υποστηρίζουν το γείσο

Το κυλινδρικό τμήμα είναι ψηλότερο και επιστέφεται με στηθαίο

Μικρό φουρούσι του εξώστη του δευτέρου ορόφου

Τα ίδια φουρούσια υποστηρίζουν το στενό εξώστη του δευτέρου ορόφυ και στο κυλινδρικό τμήμα. Μεγάλοι γεισίποδες υποστηρίζουν τα γείσα των ανοιγμάτων

Μαρμάρινο φουρούσι εξώστη της επίπεδης όψεως στον πρώτο όροφο

Εντυπωσιακά είναι τα φουρούσια του εξώστη του πρώτου ορόφου στο κυλινδρικό τμήμα, με τις τέσσερεις έλικες. Κάποτε αυτός ο εξώστης εθεωρείτο από τους καλύτερους της Αθήνας

Η επί της οδού Σταδίου είσοδος του κτηρίου

Το ακίνητο με την κυλινδρική γωνία μέσα στο σύγχρονο τοπίο

Τα περισσότερα ακίνητα μεγάλων διαστάσεων στο κέντρο της Αθήνας υπήρξαν κατά το παρελθόν ξενοδοχεία, δείγμα του ενδιαφέροντος που παρουσίαζε το Κλεινόν Άστυ στους ξένους περιηγητές. Ένα από αυτά βρισκόταν στα Χαφτεία και χαρακτηριζόταν από το κυλινδρικό κεντρικό τμήμα της όψεως, το «Μέγα Ξενοδοχείον Ο Πρίγκηψ Γεώργιος» ( Grand Hôtel Le Prince Georges).
Τα χρόνια, οι αλλαγές στη λειτουργία της πόλεως και η κρίση έφεραν το κτήριο στη σημερινή κατάσταση εγκαταλείψεως, μάρτυραμοναχικό αλλοτινών αστικών μεγαλείων σε μία περιοχή που στενάζει από την παρακμή.

Σχετικά με τη μελέτη συντηρήσεως των τοιχογραφιών του διαβάστε στο Αειναές.

Πλατεία Ομονοίας 6 και 3ης Σεπτεμβρίου 2: «Ξενοδοχείον Το Πάγκειον (παράρτημα)», «Καφενείον Ζαχαράτος – Καπερώνης»

Ένα εντυπωσιακών διαστάσεων ανθέμιο είναι το ακροκέραμο που κοσμεί τη στέγη του κτηρίου. Υπογραφή: Ερνέστος Τσίλλερ, ποιος άλλος!

Κατά την ανακαίνιση του κτηρίου τα φθαρμένα ακροκέραμα δεν αντικαταστάθηκαν, αλλά απλώς βάφθηκαν

Η γωνία

Η όψη επί της οδού 3ης Σεπτεμβρίου

Πήλινες καμινάδες και διπλού ύψους γεισίποδες, όπως φαίνονται από την 3ης Σεπτεμβρίου

Η γωνία του θριγκού του κτηρίου με τους γεισίποδες και τις σταγόνες. Η απομίμηση των ακρογωνιαίων λίθων στον τύπο του bugnato. Αριστούργημα που χάρισε στην Αθήνα ο μεγάλος Τσίλλερ

Η σύνδεση των γείσων με το γειτονικό Κάρλτον είναι εξαιρετική

Παρά το διαφορετικό μέγεθος, οι δύο γεισίποδες έχουν μορφολογική συγγενεια

Ανακλιντρόσχημο κεραμικό επίκρανο με γυναικεία μορφή και φυτικό διάκοσμο

Αντικρυστές μαντεμένιες Σφίγγες κοσμούν τα κιγκλιδώματα

Μαρμάρινο φουρούσι του εξώστη ενσωματωμένο στο υποκείμενο γείσο

Μαρμάρινος εξώστης με αντικρυστές Σφίγγες

Πόσα χρόνια έχουν να ανοίξουν αυτά τα παράθυρα!

Δύο Σφίγγες έχουν πετάξει σε άγνωστο προορισμό

Η βορειοανατολική όψη της πλατείας Ομονοίας, μεταξύ των οδών 3ης Σεπτεμβρίου και Δώρου

Τα τρία νεοκλασσικά της βορειοανατολικής γωνίας της πλατείας Ομονοίας χάνονται μέσα στους τσιμεντένιους όγκους και τα καλώδια. Παρ' όλα αυτά αντιστέκονται και ελπίζουν

Το κτήριο πριν την επέκταση προς τα δεξιά. Διακρίνονται οι επιγραφές του ξενοδοχείου και του καφενείου. Επίσης διακρίνονται τα τυφλά παράθυρα στη μέση του κτηρίου. Τα ακραία παράθυρα του δευτέρου ορόφου δεν έχουν γίνει ακόμη εξώστες

Δεν είναι η Βιέννη, το Παρίσι ή το Βερολίνο. Είναι το καφενείο Ζαχαράτου - Καπερώνη στην Ομόνοια του 1920!

Η Ομόνοια προς την ανατολή έναν αιώνα πριν. Ένα όνειρο που μετατρέψαμε σε τσιμεντένιο εφιάλτη

Η στροφή του τραμ από την Ομόνοια στην 3ης Σεπτεμβρίου. Στο βάθος η πλατεία Λαυρίου με τους φοίνικες και το τραίνο που συνέδεε την Αθήνα με το Λαύριο

Περισσότερες πληροφορίες στην Αρχαιολογία της πόλεως των Αθηνών. 
Σχετικά με τα παλαιά αθηναϊκά καφενεία στο ιστολόγιο Πίσω στα παλιά.

Πλατεία Ομονοίας και Δώρου: «Ξενοδοχείον Κάρλτον» και «Καφενείον Νέον»

Επάνω από το γείσο υπάρχει στηθαίο - αττικόν, οπότε τα υψηλότερα κεραμοπλαστικά κοσμήματα είναι τα φουρουσάκια του γείσου

Μικρός εξώστης του δευτέρου ορόφου με κιγκλίδωμα από σφυρήλατο σίδηρο και χυτοσιδηρούς μαιάνδρους

Στη νέα Αθήνα του δεκάτου ενάτου αιώνα τις πλατείες Συντάγματος και Ομονοίας πλαισίωναν τα πολυτελέστερα ξενοδοχεία της χώρας και στα ισόγειά τους στεγάζονταν τα καλύτερα καφενεία. Η Αθήνα με τις αρχαιότητες και τη γραφικότητά της ήταν ένας σημαντικός ταξιδιωτικός προορισμός για τους αστούς ταξιδιώτες εκείνης της εποχής. Τα ξενοδοχεία είχαν συχνά ονόματα που θύμιζαν αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Ήταν ένα τέχνασμα για να προσελκύουν τη διεθνή πελατεία. Ένα από τα πλέον «ευρωπαϊκά» ονόματα ήταν το «Κάρλτον» της πλατείας Ομονοίας, το οποίο αντέγραφε τα αντίστοιχα πολυτελή ξενοδοχεία του Λονδίνου και των Καννών. Παρά την προσεγμένη του μορφή, το αθηναϊκό Κάρλτον μόνο στο όνομα έμοιαζε με τα ευρωπαϊκά συνώνυμά του.

Επιχρυσωμένο μαρμάρινο ανακλιντρόσχημο επίκρανο της θύρας εισόδου

Ανάγλυφο μετάλλιο με τη μορφή της Αθηνάς στο υπέρθυρο της εισόδου του ξενοδοχείου

Στο ισόγειο του «Κάρλτον» στεγάστηκε το καφενείο «Νέον Βυζάντιον». Χάριν συντομίας το όνομα περικόπηκε σε «Νέον» και έτσι επικράτησε μέχρι το κλείσιμό του. Ίσως στην περικοπή του ονόματος να συνετέλεσε η κατάρρευση του βυζαντινού ονείρου στις ανατολικές ακτές του Αιγαίου το Σεπτέμβριο του 1922.

Τα σιδερένια φουρούσια της μαρκίζας του καφενείου και η είσοδος του ξενοδοχείου

Οι γύψινες οροφές του καφενείου

Το «Νέον» με τον αστικό διάκοσμο έγινε από νωρίς στέκι των κτιστών της Αθήνας. Ο Δημήτριος Στεφάνου, γράφοντας για τα «καφενεία της μαστοριάς» στην περιοχή της πλατείας Ομονοίας, δίνει μια θαυμάσια περιγραφή για αυτό: «Ο εσωτερικός διάκοσμος και η επίπλωσή του θύμιζαν αντίκα της εποχής εκείνης. Γύρω γύρω οι τοίχοι είχαν πασαμέντο σε απομίμηση μαρμάρου και ψηλότερα ελαιογραφίες μέσα σε ξύλινα πλαίσια που σχημάτιζαν δωρικές παραστάδες, κολώνες με επίστεψη και ακόμη ψηλότερα καθρέφτες μέσα σε ίδια μικρότερα πλαίσια που τα κρατούσαν σκαλιστές φτερωτές σφίγγες. Τα τμήματα της οροφής ανάμεσα στα δοκάρια ήσαν διακοσμημένα με θέματα που προέρχονταν τόσο από τον κλασικισμό όσο και από μανιεριστικές κατευθύνσεις με χρώματα παστέλ και έντονη πλαισίωση».

Η όψη επί της πλατείας Ομονοίας και το κλειστό καφενείο. Λείπουν και οι φοίνικες που είχαν φυτευθεί επί δημαρχίας Έβερτ. Όλα στραβά πάνε σε αυτή την πόλη

Το καφενείο κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του

Και συνεχίζει ο Στεφάνου, περιγράφοντας το προσωπικό και την ατμόσφαιρα του καφενείου: «Είχε εκατό τραπέζια, όλα μαρμάρινα και δούλευαν μέσα εννέα σερβιτόροι, ποτηριέρηδες και ταμπήδες (αυτοί που ψήνουν τους καφέδες) σε δύο βάρδιες… To καφενείο «Νέον» θεωρείται το «λίκνον του νεοελληνικού ζατρικίου», καθώς στο χώρο του ξεκίνησαν συστηματικά μανιώδεις σκακιστές να παίζουν σκάκι».

«Το καφενείον Νέον ημέρα». Γιάννης Τσαρούχης, ελαιογραφία σε μουσαμά, 1965 - 1966. Εθνική Πινακοθήκη

«Το καφενείον Νέον βράδυ». Γιάννης Τσαρούχης, ελαιογραφία σε μουσαμά, 1965 - 1966. Εθνική Πινακοθήκη

Δίπλα από τους εργάτες έπιναν τον καφέ τους καλλιτέχνες και διανοούμενοι, όπως ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Γιάννης Τσαρούχης. Ο τελευταίος μάλιστα απαθανάτισε το 1955 – 56 με το χρωστήρα του το καφενείο σε δύο ελαιογραφίες, «Το καφενείον Νέον ημέρα» και «Το καφενείον Νέον βράδυ», οι οποίες βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη. 

Θαμώνες στο καφενείο «Νέον» στην Ομόνοια. Φωτογραφία του Ανδρέα Μπέλια από το βιβλίο του Γ. Ιωάννου,
«Ομόνοια 1980», εκδόσεις Κέδρος 1987

Φωτογραφία από τα τελευταία χρόνια λειτουργίας του καφενείου

Τη δεκαετία του 1980 το καφενείο ανακαινίστηκε, απέκτησε πατάρι και λειτούργησε ως καφετέρια. Μετά από αρκετά χρόνια λειτουργίας ακολούθησε τη γενική πτωτική πορεία της πλατείας Ομονοίας και έκλεισε. Η τελευταί ανακαίνιση και απόπειρα επαναλειτουργίας έγινε τη διετία 2009 – 2010, αλλά και πάλι κατέληξε σε αποτυχία. Έκτοτε το κτήριο παραμένει κενό, μάρτυρας του θανάτου της πλατείας Ομονοίας.