Σταδίου 58 και Αιόλου 103: «Ξενοδοχείον Ο Απόλλων»

Εγκλωβισμένο ανάμεσα στα μπετά της σύγχρονης πόλεως, εγκαταλελειμμένο και απαξιωμένο στέκει παρατηρητής της παρακμής της Αθήνας. Σχεδιασμένο από το Λύσανδρο Καυταντζόγλου, οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1880 - 1890

Η συμβολή των οδών Σταδίου και Αιόλου στα Χαφτεία, το «σημείο 0» της πρωτεύουσας. Το ξενοδοχείο αρχικά ονομαζόταν «Μασσαλία». Στα τέλη του 1901 μετονομάστηκε σε «Μεγάλη Μασσαλία» και σε μεταγενέστερη εποχή πήρε το τελικό όνομα «Ο Απόλλων»

Διακρίνονται καθαρά τα ακρωτήρια του αετώματος, καθώς και η επιγραφή «Ξενοδοχείον  Ο Απόλλων». Δίπλα του δεξιά το διώροφο κτήριο που στέγαζε το καφενείο «Παρθενών» και στη συνέχεια το ξενοδοχείο «Excelsior», στη γωνία των οδών Πανεπιστημίου και Πατησίων 

Η οδός Αιόλου στο ύψος των Χαφτείων και στο βάθος η προέκτασή της, η οδός Πατησίων, με τα πρώτα πολυώροφα κτήρια

Βορείως του ξενοδοχείου επί της οδού Αιόλου το διώροφο κτήριο όπου βρισκόταν το καφενείο της μαστοριάς «Παρθενών». Το κατεδαφισμένο το 1976 έργο του Ερνέστου Τσίλλερ εδώ ζωγραφισμένο από το Γιάννη Τσαρούχη

Χαφτεία και Ομόνοια: το κτήριο του καφενείου «Παρθενών» αριστερά και το επί της οδού Πανεπιστημίου προς την πλατεία Ομονοίας όμορό του ξενοδοχείο «Πλάζα», που κατεδαφίστηκαν και έδωσαν τη θέση τους σε άχαρα πολυώροφα κτήρια γραφείων. Στο βάθος διακρίνεται το καμπαναριό του Αγίου Κωνσταντίνου

Η φωτογραφία της Χριστουγεννιάτικης οδού Σταδίου ελήφθη από το δεύτερο όροφο του ξενοδοχείου

Διαβάστε τη μελέτη του κτηρίου στο Αειναές.

Το Ρολόι του Πειραιά: σαράντα πέντε χρόνια μετά την κατεδάφιση, αποφασίστηκε η εκ νέου ανέγερση!

Μυθική πλέον άποψη του Πειραιά από το 1928: η βασιλική αποβάθρα, το Ρολόι και πίσω του η πρώτη Αγία Τριάδα που βομβαρδίστηκε στον πόλεμο και το Δημοτικό Θέατρο. Τρία σύμβολα της δυναμικής του επινείου της Πρωτεύουσας (πίστη, τέχνη και οικονομία), από τα οποία σώζεται μόνο το ένα

Το Ρολόι, το Μέγαρο του ΝΑΤ και το λιμάνι κατά το 1939

Πίσω από το Ρολόι διακρίνεται η νέα εκκλησία της Αγίας Τριάδος

Περικυκλωμένο από τις λαμαρίνες των κατεδαφιστών

Η λαίλαπα της κατεδάφισης μνημειωδών νεοκλασσικών κτηρίων που σάρωσε την Ελλάδα μετά τον πόλεμο και που δεν έχει ακόμη κοπάσει, πήρε στο διάβα της και το Δημαρχείο του Πειραιά, γνωστό ως Ρολόι. Η απόφαση κατεδαφίσεως πραγματοποιήθηκε σαν σήμερα, στις 18 Δεκεμβρίου 1968. Λίγο καιρό πριν ωστόσο, το Δημοτικό Συμβούλιο του Πειραιά, σε μία ιστορική συνεδρίαση, αποφάσισε την εκ νέου ανέγερση του μνημείου του σύγχρονου Πειραιά, το οποίο μαζί με το άρτι ανακαινισθέν Δημοτικό Θέατρο και με πολλά ακόμη νεοκλασσικά κτήρια, θα αποτελεί σύμβολο της πόλεως. Μακάρι η απόφαση να λάβει σάρκα και οστά, μακάρι δε να ακολουθησουν και άλλα «Ρολόγια», που κατεδαφίστηκαν άδοξα σε όλη την Ελλάδα.

Σχετικά με την ιστορία του Ρολογιού διαβάστε στα εξαιρετικά πειραϊκά ιστολόγια Pireorama ιστορίας και πολιτισμού και MLP BLO-G-SPOT.
Η απόφαση επανανεγέρσεως του κτηρίου στο ΕΘΝΟΣ και στην iefimerida.

Σίνα και Βησσαρίωνος: η επιτομή της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής παρακμής

Σωζόμενο τμήμα του πλαισίου του ενός από τα δύο παράθυρα του κτηρίου επί της οδού Σίνα

Απομεινάρι της λιθοδομής του κτηρίου. Στο βάθος ο γύψινος διάκοσμος του ισογείου με στοιχεία Trompe-l'œil

Στα χρόνια της ανοικοδόμησης της αντιπαροχής οι νεόδμητες πολυκατοικίες εφίππευαν της μεσοτοιχίας του παρακειμένου - συνήθως παλαιού - κτίσματος. Η κατεδάφιση και του δευτέρου κτίσματος επέφερε αυτή την εικόνα, τόσο θλιβερή και συνηθισμένη στην αθηναϊκή πραγματικότητα

Τυπική αθηναϊκή εικόνα, αφιερωμένη στους πολιτικούς από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και μετά και στους αρχιτέκτονες, πολεοδόμους, εργολάβους και άλλους δολοφόνους των ελληνικών πόλεων

Μία από τις τελευταίες φωτογραφίες του κτηρίου που στέγαζε την Αγροτική Τράπεζα, ενώ έχει ήδη ξεκινήσει η κατεδάφισή του, το 1967. 

Σχέδιο του τέρατος που σχεδιάζει να ανεγείρει η Ακαδημία Αθηνών στο οικόπεδο απέναντι από το ωραιότερο κτήριο του ελληνικού νεοκλασσικισμού

Η οδός Σίνα του μέλλοντος. Το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων  θεώρησε πως η πρωτότυπη και δυναμική αρχιτεκτονική πρόταση εντάσσεται ομαλά στο ιστορικό περιβάλλον. Έτσι η αρχιτεκτονική μελέτη εγκρίθηκε ομόφωνα ανοίγοντας το δρόμο προς την ανέγερση του κτιρίου...

Διαβάστε περισσότερα εδώ.

«Αυτός ζητάει τα Ψηλαλώνια με τα αγάλματα»

Η πλατεία Υψηλών Αλωνίων με νεαρή βλάστηση και τα καμπαναριά της Παντάνασσας. Δεξιά η οικία Μινέικο

Τρεις είναι οι πλατείες με την καλύτερη θέα στην Πελοπόννησο: μία στο Αίγιον, μία στην Πάτρα και μία στον Πύργο. Οι δύο πρώτες έχουν το ίδιο όνομα: Υψηλά Αλώνια ή Ψηλαλώνια. Του Πύργου είναι η πλατεία Επαρχείου, στον υψηλότερο λόφο της επτάλοφης πόλεως. Από αυτές η πλατεία του Επαρχείου διατηρεί ακόμη την καλύτερη θέα, παρά την προσθήκη στον ορίζοντα πολυκατοικιών. Η πλατεία της Πάτρας όμως είναι ακόμη η ωραιότερη.

Νεώτερη φωτογραφία, όπου η δόμηση είναι πυκνότερη. Η οικία Μινέικο με τα αγάλματα δεσπόζει στα βόρεια της πλατείας

Στα Ψηλαλώνια της Πάτρας έχτισαν τις πολυτελείς κατοικίες τους πλούσιου Πατρινοί. Ακόμη και ο Βασιλιάς Γεώργιος Α' είχε αγοράσει ακίνητο εδώ. Ήταν άλλωστε τακτικός επισκέπτης της Πάτρας, αφού από εδώ έφευγε για την εξοχική οικία του στην Κέρκυρα και για τις περιοδείες του στην Ευρώπη. Ανάμεσά στους επιφανείς Πατρινούς ο Σίγκμουντ Μινέικο, πολωνικής καταγωγής, γεννημένος στη Λιθουανία. Η κατοικία του, στη βόρεια πλευρά της πλατείας, ήταν έργο του Ερνέστου Τσίλλερ και είχε όλα τα χαρακτηριστικά της τέχνης του μεγάλου Βαυαρού αρχιτέκτονα. Στις όψεις του κτηρίου κυριαρχούσαν τα ιωνικού ρυθμού επίκρανα, ενώ στο στηθαίο έστεκαν αγάλματα σε υπερφυσικό μέγεθος. Ο αριθμός τους υπολογίζεται σε τουλάχιστον δώδεκα και απεικόνιζαν τους θεούς της αρχαίας θρησκείας. Είχαν κατασκευασθεί πιθανότατα σε εργαστήριο των Αθηνών, ίσως στο εργαστήριο του Δημητρίου Σαρρή, που ήταν ο επίσημος κεραμοπλάστης των έργων του Τσίλλερ.

Η οικία Μινέικο στη γωνία της πλατείας και της οδού Αθανασίου Διάκου. Η πολυκατοικία δεξιά της υποδεικνύει εύγλωττα το μέλλον

Η οικία Μινέικο με τα πήλινα αγάλματα του Τσίλλερ αποτελούσε σημείο αναφοράς για την πλατεία και για ολόκληρη την πόλη. Όταν ήθελαν να δείξουν ότι κάποιος αναζητούσε πράγματα πέραν των δυνατοτήτων του, έλεγαν ότι ζητάει τα Ψηλαλώνια με τα αγάλματα.

Τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς, πριν από δύο εβδομάδες. Οι καρναβαλιστές ετοιμάζονται για τη βραδυνή παρέλαση, ενώ κάποιοι άλλοι αναζητούν τα φαντάσματα της πόλεως

Η πλατεία συνεχίζει να αποτελεί σημείο συναντήσεως των Πατρινών μέχρι σήμερα. Η οικία Μινέικο όμως κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1960, όταν ο τελευταίος ιδιοκτήτης της, η ομάδα της Παναχαϊκής, την έδωσε αντιπαροχή. Στη θέση της υψώθηκε μία αδιάφορη μοντέρνα πολυκατοικία.

Χωρίς λόγια

Τα αγάλματα σώθηκαν τελευταία στιγμή και μεταφέρθηκαν σε μάνδρα με υλικά κατεδαφίσεων στην Αθήνα. Από εκεί σκορπίσθηκαν κυριολεκτικά σε όλο τον κόσμο. Φημολογείται ότι ακόμη και η Τζάκυ Κέννεντυ Ωνάση είχε αγοράσει ένα. Τα τελευταία δύο, ο Άρης που έστεκε στη γωνία και η γυναικεία μορφή που βρισκόταν δεξιά του, παραμένουν ακόμη στην ίδια μάνδρα. Κοιτάζουν και σήμερα προς τη δύση, αλλά όχι προς τον Πατραϊκό και τα βουνά της Αιτωλίας.

Ευχαριστώ το φίλο Δημήτρη Λιούρδη για την αναδημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τον Σίγμουντ Μινέικο από το αξιόλογο ιστολόγιό του Ιστορικά Θέματα.

Ευπόλιδος 2 και Αιόλου: το κτήριο με τα γύψινα ακροκέραμα

Γύψινο ακροκέραμο σε νεωτερικό σχέδιο των αρχών του 20ού αιώνος που μιμείται θαλάσσιο όστρακο. Η χρήση του γύψου αντί του πηλού στην κατασκευή ακροκεράμων ήταν μία απόλυτη αποτυχία

Το γωνιακό ακροκέραμο

Το πήλινο αντίστοιχο αυτού του σχεδίου είναι εξαιρετικά σπάνιο. Πιθανότατα δεν υπήρξε ζήτηση επειδή δεν είναι ιδιαίτερα ωραίο

Στη διαβρωτική δύναμη του νερού πιθανώς να προστέθηκε η κακή επίδραση της όξινης βροχής. Το γεγονός είναι ότι τα γύψινα ακροκέραμα λιώνουν σαν το κερί

Το ακίνητο είχε αρχικά δύο ορόφους επάνω από το ισόγειο. Στη διάρκεια του εικοστού αιώνα προστέθηκε ένας ακόμη όροφος. Οι εξώστες του είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα και τα φουρούσια γύψινα. Ελλείψει συντηρήσεως όλος αυτός ο διάκοσμος καταρρέει στα κεφάλια των περαστικών

Το γείσο στη γωνία των οδών Ευπόλιδος και Αιόλου είναι ετοιμόρροπο. Με σιδηροκατασκευές προσπαθούν να το κρατήσουν στη θέση του

Οι υπό διάλυση εξώστες του τρίτου ορόφου

Μαρμάρινος εξώστης του αρχικού κτηρίου του 19ου αιώνα με τα τυπικά φουρούσια, σε άριστη κατάσταση

Η όψη του ακινήτου επί της οδού Ευπόλιδος, μς την ωραία θέα προς το μέγαρο Μελά και την Ακρόπολη. Τα κλειστά παράθυρα δείχνουν την εγκατάλειψη

Το άτυχο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών φωτογραφημένο από τον πρώτο όροφο του ακινήτου της οδού Ευπόλιδος 2. Το κτήριο στα αριστερά της φωτογραφίας σώζεται μέχρι σήμερα. Πίσω από το θέατρο, στα δεξιά της φωτογραφίας, μόλις διακρίνεται το Δημαρχείο επί της οδού Αθηνάς. Η οδός Ευπόλιδος τότε ήταν ένας ωραίος ευρωπαϊκός δρόμος και η μικρή πλατεία μεταξύ του θεάτρου και των οδών Κρατίνου, Ευπόλιδος και Αιόλου ήταν μία όαση με φοίνικες. Κανένας αρχιτέκτων η πολεοδόμος της σύγχρονης Αθήνας δεν είναι ικανός να δημιουργήσει μία τέτοια ομορφιά.  

Μεταγενέστερη άποψη της ίδιας πλατείας φωτογραφημένη από το ίδιο ακίνητο. Οι φοίνικες είναι ψηλότεροι και η πλατεία ομορφότερη. Απέναντι το μέγαρο Μελά και στο βάθος η Ακρόπολις. Η οδός Αιόλου σφύζει από ζωή

Φωτογραφία των αδελφών Μεγαλοκονόμου με τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Κώστα Κοτζιά στην ομώνυμη πλατεία. Στο βάθος αριστερά το κτήριο της οδού Ευπόλιδος. Δεξιά του η οικία Σίμου και στη συνέχεια η Εθνική Τράπεζα. Αρχείο ΕΛΙΑ

Όταν οι Κλεάνθης και Σάουμπερτ κατέστρωσαν το πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο της νέας πρωτεύουσας, η ανέγερση των ανακτόρων προβλεπόταν στη θέση της σημερινής πλατείας Ομονοίας. Επί της οδού Νίκης (μετέπειτα Αθηνάς) προβλεπόταν η δημιουργία του Κήπου του Λαού. Μετά την αναθεώρηση του σχεδίου από τον Κλέντσε η θέση όπου θα ανεγείρονταν τα ανάκτορα μεταφέρθηκε στο λόφο της Μπουμπουνίστρας ή του Αγίου Αθανασίου και στη θέση του Κήπου του Λαού κτίστηκαν το Δημαρχείο και το Δημοτικό Θέατρο. Η πλατεία μεταξύ του Δημοτικού Θεάτρου και της οδού Αιόλου ήταν μικρή, αλλά πανέμορφη. Αρχικά έλαβε το όνομα του βασιλέως της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α', πατέρα του βασιλέως Όθωνος και θερμού φιλέλληνα. Στη συνέχεια το όνομά της άλλαξε πολλές φορές. Το λαμπρό οικοδόμημα του Θεάτρου περιστοίχιζαν στα πλάγιά του οι οδοί Κρατίνου και Ευπόλιδος, που έφεραν τα ονόματα των σημαντικών αθηναίων κωμωδιογράφων.
Αυτή η ομορφιά δεν κράτησε για πάντα. Μετά την κατεδάφιση του Δημοτικού Θεάτρου δημιουργήθηκε μία μεγάλη πλατεία, η οποία κατέληξε αποκτήσει το όνομα του δολοφόνου του θεάτρου Κώστα Κοτζιά και να αποτελεί σήμερα έναν αφιλόξενο, τεράστιο περιστερώνα. Όλη η περιοχή βιώνει επί δεκαετίες την παρακμή της και στα ίδια πλαίσια καταρρέει αργά και το ακίνητο περί ου ο λόγος. Για άλλη μία φορά, κρίμα... 

Περισσότερα για τον Κήπο του Λαού και την πλατεία με τα χίλια ονόματα στο εξαιρετικό φωτογραφικό λεύκωμα του Facebook Η Αθήνα μέσα στο Χρόνο
 

Πλατεία Ιερού Λόχου

Η οδός Ευριπίδου είναι άνοδος προς το ναό των Αγίων Θεοδώρων και την πλατεία Κλαυθμώνος. Η οδός Πραξιτέλους είναι ημιπεζοδρομημένη (μόνο έτσι μπορεί να χαρακτηρισθεί ένας πεζόδρομος που χρησιμεύει και για στάθμευση αυτοκινήτων). Το πλάτωμα δεξιά της Ευριπίδου είναι η υποτιθέμενη πλατεία Ιερού Λόχου

Υπάρχει και πινακίδα για τους απίστους

Η συμβολή των οδών Ευριπίδου και Πραξιτέλους το 1905. Τα δύο κτήρια επί της Ευριπίδου, επάνω από το κεφάλι του ανθρώπου στο πρώτο πλάνο, σώζονται ακόμη. Το κτήριο μεταξύ των δύο οδών έχει ψηλώσει κατά δύο ορόφους και το κτήριο που μόλις διακρίνεται δεξιά υπάρχει ανακαινισμένο. Στο βάθος της Ευριπίδου διακρίνεται ο ναός των Αγίων Θεοδώρων και η βλάστηση της πλατείας Κλαυθμώνος

Το αρχοντικό Μαρκεζίνη στη Μεσαριά της Θήρας

Δεν είναι μόνο τα καλώδια και τα αυτοκίνητα πρόβλημα στην όμορφη Σαντορίνη. Είναι και η εγκατάλειψη, που οδηγεί μερικές φορές σε καταστροφή

Το αρχοντικό, πιθανότατα της οικογένειας Μαρκεζίνη, καθώς βρίσκεται δίπλα στην ομώνυμη βιοτεχνία παραγωγής καλτσών, υπέστη μερική κατάρρευση και η τύχη του είναι μάλλον προδιαγεγραμμένη

Η βλάστηση του κήπου μαρτυρεί την πολύχρονη εγκατάλειψη

Παλαιότερη φωτογραφία πριν την κατάρρευση και τη λεηλασία, όπου φαίνονται τα κιγκλιδώματα ακόμη στη θέση τους

Η τεράστια ρωγμή στη γωνία κραύγαζε για την επερχόμενη καταστροφή, πλην εις ώτα μη ακουόντων

Ο κήπος ήταν ακόμη προσβάσιμος

Κρίμα...