Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2012

Α' Γυμνάσιον εν Πύργω

Γείσα και γεισίποδες, όλα ξύλινα. Τα παντζούρια έχουν κινητές γρίλλιες ευρωπαϊκού τύπου


Η οδός Λυκούργου Κρεσταινίτου εκτείνεται από τη βόρεια πτέρυγα της παλαιάς Δημοτικής Αγοράς του Πύργου μέχρι το μητροπολιτικό ναό της πόλεως και την κεντρική πλατεία. Στο μέσον του μήκους της αριστερά μια πέτρινη μάντρα και μια κληματαριά μισοκρύβουν ένα παλιό διώροφο σπίτι, που βρίσκεται πιο μέσα από την οικοδομική γραμμή και σε γωνία με αυτήν. Αυτό το σπίτι με τα έκδηλα σημάδια εγκαταλείψεως στέγασε το «Α’ Γυμνάσιον εν Πύργω», το πρώτο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως της ηλειακής πρωτεύουσας και της Ηλείας γενικά. 


Το κάτω μέρος του πλαισίου του παραθύρου μαζί με το μάνταλο που στερέωνε το ανοικτό παντζούρι


Ως έτος ιδρύσεώς του αναφέρεται το 1873. Στο ακίνητο της οδού Κρεσταινίτου το σχολείο στεγάστηκε έως το 1932, οπότε μεταφέρθηκε στο μοντέρνο κτήριο που η πόλη γνώριζε ως «Αρρένων» μέχρι την κατεδάφισή του, το 2008. 


Η μπαλκονόπορτα έχει ακόμη το ξύλινο αέτωμά της. Το μπαλκόνι ήταν αρχικά ξύλινο και στηριζόταν σε σιδερένια φουρούσια


Στο Α’ Γυμνάσιον φοίτησαν οι νέοι Πύργιοι και όσοι από τα γύρω χωριά είχαν τη δυνατότητα να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους μετά το Ελληνικό Σχολείο (σχολαρχείο). Επειδή οι μετακινήσεις τότε δεν ήταν εύκολες, οι χωρικοί μαθητές είτε νοίκιαζαν σπίτια στον Πύργο, είτε επέστρεφαν βράδυ στο χωριό τους, εάν δεν ήταν πολύ μακρυά. Όπως επέβαλλε το εκπαιδευτικό σύστημα, εκτός από την καθαρεύουσα και την αρχαία ελληνική, διδάσκονταν η λατινική και η γλώσσα του ευρωπαϊκού συρμού, η γαλλική. Οι απόφοιτοι του Γυμνασίου Πύργου ήταν οι μορφωμένοι εκείνης της εποχής. 


Η είσοδος του κατωγιού είναι ιδιαίτερα επιμελημένη, με ανάγλυφο πλαίσιο (πορτίκο) και ημικυκλικό φεγγίτη που κοσμεί σφυρήλατη σιδεριά. Το δάπεδο του κατωγιού ήταν στρωμένο με βοτσαλωτό, πράγμα μοναδικό στην πόλη του Πύργου, το οποίο καλύφθηκε πριν χρόνια με τσιμέντο!

Η είσοδος του κατωγιού. Ο τοίχος αριστερά είναι μεσοτοιχία με την πολυκατοικία που κατέλαβε μέρος του κτηρίου


Εμβληματική μορφή του Γυμνασίου υπήρξε ο γυμνασιάρχης ΓεώργιοςΠαπανδρέου, εκπαιδευτικός και ιστορικός στον οποίον η Ηλεία οφείλει την πληρέστερη καταγραφή της ιστορίας της, που παραμένει ακόμη ανυπέρβλητη. Απόφοιτος του Α’ Γυμνασίου ήταν ο καπετάν Γιάννης Λάτσης και ο παππούς του γράφοντος, (ο εικονιζόμενος επάνω αριστερά).


Το σωζόμενο τμήμα του Α' Γυμνασίου από την οδό Κρεσταινίτου. Αριστερά του μπαλκονιού υπήρχαν, κατά συμμετρία, δύο ακόμη παράθυρα.


Μετά τη μετακίνηση του σχολείου στο νέο κτήριο, το ακίνητο χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία και ταβέρνα, χωρίς αλλαγές στη διαρρύθμισή του. Το αριστερό τμήμα του αργότερα κατεδαφίστηκε και στη θέση του χτίστηκε πολυκατοικία. Το σωζόμενο τμήμα διατηρείται σε κακή κατάσταση, κυρίως λόγω του ξύλινου εξωτερικού διακόσμου του που φθείρεται από την υγρασία. Έστω και σε αυτή την κατάσταση, αποτελεί ένα από τα τελευταία και παλαιότερα εναπομείναντα δείγματα του πρώιμου πυργιώτικου νεοκλασσικισμού, με αβέβαιο όμως μέλλον.  

Δεν υπάρχουν σχόλια: