 |
| Φανός δημοσίου φωτισμού από τους πρώτους που απέκτησε η Αθήνα |
 |
| Η ανάγλυφη μορφή της Αθηνάς στη βάση. Από επάνω τα αρχικά Δ Α του Δήμου Αθηναίων |
 |
| Οι δύο φανοί που υπήρχαν έξω από την Παντάνασσα στην πλατεία Μοναστηρακίου και εξαφανίστηκαν κατά την ανάπλασή της από την Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων. Όταν το Κράτος αναθέτει την ανάπλαση των δημοσίων χώρων του σε αρχιτέκτονες που αγνοούν την ιστορία τους, το αποτέλεσμα θα είναι τα μάρμαρα και τα μαντέμια να καταλήγουν στα μπάζα ή στις μάντρες |
 |
| «Περί λύχνων αφάς» ήταν η φράση που προσδιόριζε παραστατικά το σούρουπο, όταν γινόταν η αφή (άναμμα) των λυχναριών. Κάποτε ένας αξιωματικός παρήγγειλε σε ένα στρατιώτη του: «Περί λύχνων αφάς, ελθέ μεθ' ημών». Σε λίγο όμως κατέφθασε ο στρατιώτης αγριεμένος και πασαλειμμένος με λάδια. Είχε καταλάβει τη διαταγή ως εξής: «Περί λύχνον αν φας, ελθέ με θυμόν» |
Ο δημόσιος φωτισμός της πρωτεύουσας συνδέεται με τη σύσταση του Δήμου Αθηναίων το 1835, οπότε κρεμάστηκαν στους κεντρικούς δρόμους φανάρια λαδιού, τα οποία φρόντιζε ένας φανοκόρος και τα άναβε το σούρουπο, ανεβασμένος σε μία ξύλινη σκάλα που μετέφερε στον ώμο. Τα πρώτα λαδοφάναρα του Δήμου δεν ήταν περισσότερα από δεκαπέντε. Η αύξησή τους ήταν ραγδαία, ούτως ώστε το 1840 ήταν ογδόντα, το 1842 έγιναν εκατό και το 1850 έφθασαν τα διακόσια. Η αύξηση των φανών δημοτικού φωτισμού συνοδεύθηκε από αισθητική και λειτουργική αναβάθμισή τους. Παραγγέλθηκαν χυτοσιδηροί φανοστάτες, στη βάση των οποίων υπήρχε ανάγλυφη η μορφή της θεάς Αθηνάς όρθιας με κράνος, δόρυ και ασπίδα.
Με την πάροδο του χρόνου τα φανάρια λαδιού αντικαταστάθηκαν από λάμπες πετρελαίου. Από το τέλος του 1862 έκανε την εμφάνισή του στους κεντρικότερους δρόμους ο «δι' αερίου φωτισμός» για δημόσιο και ιδιωτικό φωτισμό, αλλά μόνο κατά τις νυκτερινές ώρες. Από το 1873 γενικεύθηκε η χρήση του αεριόφωτος και οι φανοί λαδιού και αερίου πέρασαν σε αχρηστία. Η παροχή αεριόφωτος από το εργοστάσιο της οδού Πειραιώς επεκτάθηκε σε όλη την πόλη και τα φανάρια το 1886 είχαν ανέλθει σε χίλια.
Από το 1889 χρονολογείται το πρώτο διάταγμα που έδινε άδεια «παραγωγής και παροχής ηλεκτρικού φωτός και ηλεκτρικής δυνάμεως εν Αθήναις».
Από τα πρώτα φανάρια του Δήμου είχαν απομείνει ελάχιστα, κυρίως έξω από εκκλησίες. Μέχρι την τελευταία ανακαίνιση της πλατείας Μοναστηρακίου σώζονταν δύο έξω από το ναό της Παντάνασσας, τα οποία ξηλώθηκαν και έκτοτε αγνοείται η τύχη τους. Ένα υπάρχει στην Εξαρχία του Παναγίου Τάφου στο Ριζόκαστρο και ακόμη δύο βρίσκονται έξω από τη Χρυσοσπηλιώτισσα, στην οδό Αιόλου. Σε αυτά τα φανάρια έχουν αντικατασταθεί από άλλα μεγαλύτερα, ωστόσο οι βάσεις διατηρούν την αρχική τους μορφή.
2 σχόλια:
Το 1862 λειτούργησε κανονικά το εργοστάσιο φωταερίου που αντικατέστησε της παλαιότερες λάμπες πετρελαίου αυτό που δεν είναι γνωστό είναι οι προγενέστερες λάμπες πετρελαίου τη ακριβώς καύσιμο χρησιμοποιούσαν π.χ το 18ο αιώνα στην υπόλοιπη ευρώπη οι λεγόμενες λάμπες πετρελαίου χρησιμοποιούσαν λάδι φάλαινας και στην ευρώπη και στην αμερική εκει το φωταέριο αντικατέστησε τις λάμπες πετρελαίου το απο το 1807 στην ευρώπη συγκεκριμένα στο λονδίνο έγινε η αρχή στην ευρώπη και το 1816 στηις ΗΠΑ και συγκεκριμένα η πρώτη πόλη ήταν η βαλτιμόρη .Αλλά στην ελλάδα οταν λένε λάμπες πετρελαίου τι ακριβώς καύσιμο χρησιμοποιούσαν καλά τα ακόμα πιο παλιά τα φανάρια λαδιού χρησιμοποιούσαν αραβοσιτέλαιο και ελαιόλαδο που αντικαταστάθηκε απο λάμπες πετρελαίου και απο το 1862 φανάρια φωταερίου και το 1889 απο λάμπες ηλεκτρικές αυτές οι λάμπες ηταν οι λεγόμενες βολταικού τόξου έβγαζαν πάρα πολλύ δυνατό φώς πιο δυνατό φώς πιο πολλύ και απο τις σημερινές λάμπες νατρίου υψηλής πίεσης εφεύρεση του 1970 αλλα χρησιμοποιούνται ακόμα πολύ είναι αυτές με το χαρακτηριστικό πορτοκαλί φώς και οι ακόμα οι πιό σύγχρονες λαμπες μεταλλικών αλογονιδίων υψηλης πίεσης με λευκό έντονο φώς και η τελευταία τεχνολογία LED που ακόμα είναι στα σπάργανα όλες αυτές οι τεχνολογίες τις ξεπερνούσε η τεχνολογία που αναπτύχθηκε το 1889 όταν πρωτοήρθε τηλεκτρικό ρεύμα στην αθήνα δηλαδή οι λάμπες βολταικού τόξου το φώς πού εξέπεμπαν ήταν τόσο μεγάλο που τους τοποθετούσαν σε αρκετά μέτρα ψηλά μαζί με αυτούς υπήρχαν οι γνωστοί σε όλους πυρακτώσεως όπου επικράτησαν μέχρι τη δεκαετία του 1950 τη δεκαετία του 1960 οι λαμτήρες ατμών υδραργύρου ύψηλής πίεσης αντικατέστησαν τους λαμτήρες πυρακτώσεως εξέπεμπαν τετραπλάσιο φώς με την ίδια κατανάλωση ενέργειας με τους προγενέστερους λαμτήρες πυρακτώσεως αλλα αυτές που δεν αναπτύχθηκαν ποτέ και πολλυ είναι οι λαμτήρες νατρίου χαμηλής πίεσης εφευρέθηκαν το 1932 και έχει πολλυ ενεργειακά υψηλή απόδοση τόσο μεγάλη που θα μπορούσαν να ξεπεράσουν και τις πίο οικονομικές λάμπες με εξαίρεση τους λαμτήρες τελευταίας τεχνολογίας led η ενεργειακή απόδοση των λαμτήρων νατρίου χαμηλής πίεσης είναι 200 lumen/watt καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ισχύος.Τώρα για τα φανάρια λαδιού που σόζονται και αν σόζονται που διατηρούνται αν είναι εύκολο ενημερώστε που ακριβώς βρίσκονται τα φανάρια λαδιού και οι διάδοχοι τους λάμπες πετρελαίου υπάρχουν άνθρωποι που πρόλαβαν τα φανάρια φωταερίου αλλά τα παλαιότερα οχι που διατηρούνται αυτες οι λάμπες και που ας με βοηθήσει κάποιος παρακαλώ αν θέλει
Η θεά Αθηνά δεν μένει πια εδώ....
http://fisiolatris-mpa.blogspot.gr/2015/10/blog-post.html
Δημοσίευση σχολίου