Το βροντάλι

Βροντάλι σε ισόγεια οικία του Πύργου. Ευτυχώς γλύτωσε, παρά την αλλαγή των κεραμιδιών

Τα σπίτια δεν είχαν πάντα ακροκέραμα, οι στέγες όμως έπρεπε υποχρεωτικά να προεξέχουν κατά τι από τον τοίχο, ώστε το νερό να μη ρέει επάνω σε αυτόν, έπρεπε δηλαδή να έχουν ένα είδος γείσου. Το γείσο, που λειτουργούσε ως επίστεψη της οικίας, κατασκευαζόταν από διάφορα υλικά, όπως πέτρες που προεξείχαν από την υπόλοιπη λιθοδομή, πλάκες σχιστολίθου ή τούβλα τοποθετημένα ώστε η υπερκείμενη σειρά να προεξέχει της υποκειμένης. Ένα είδος γείσου που συναντάται στη δυτική Πελοπόννησο και τα Επτάνησα είναι το βροντάλι.

Γείσο από επάλληλες σειρές τούβλων τοποθετημένων εναλλάξ κατά μήκος και λοξά. Απαντάται σε κτίσματα της Τουρκοκρατίας και στα χωριά της Αττικής. Το συγκεκριμένο βρίσκεται στο Τατόι, σε εριπωμένο κτήριο του βασιλικού κτήματος

Τρεις επάλληλες σειρές κεραμιδιών τοποθετημένων κατά το εκφορικό σύστημα σχηματίζουν το γείσο. Επάνω τους οι στρωτήρες και οι καλυπτήρες (τα «λούκια» και τα «καπάκια») της κεραμοσκεπής φαίνονται σαν να είναι η τέταρτη και η πέμπτη σειρά κεραμιδιών. Όλη μαζί αυτή η κατασκευή είναι το βροντάλι, το γείσο που είχαν όλα τα καλοκτισμένα σπίτια είτε σε όλη την περίμετρό τους, είτε μόνο στην πρόσοψη και σε ένα μέρος των πλαϊνών τοίχων. Στη δεύτερη περίπτωση πίσω από το βροντάλι, στο τμήμα που δεν ήταν πολύ ορατό από το δρόμο υπήρχε η αστράχα, η ξύλινη προεξοχή της στέγης.

Βροντάλι σε αναπαλαιωμένη οικία του Πύργου. Σε μερικές περιπτώσεις για τον περιορισμό του κόστους γινόταν σοβάτισμα και διακόσμηση με τραβηχτούς σοβάδες και γείσα μόνο στο ανώτερο τμήμα της οικίας επάνω από τα παράθυρα, ενώ ο υπόλοιπος τοίχος παρέμενε με εμφανή λιθοδομή

Στα Επτάνησα το βροντάλι ή βρεντάλι αλλά και γενικά το γείσο κάθε είδους λέγεται «βροντάλε», φανερώνοντας τη βενετσιάνικη καταγωγή της λέξεως και την προέλευσή της από το frontale, που σημαίνει «μετωπιαίος». Αυτό ακριβώς είναι το βροντάλι, το μετωπιαίο γείσο του κτηρίου.

Βροντάλι οικίας σε χωριό της Ηλείας που διατηρεί την αρχική κεραμοσκεπή. Η διατήρησή του οφείλεται σε κληρονομικές διαφορές που έχουν αφήσει το κτήριο στη μοίρα του και όχι στην καλαισθησία των ιδιοκτητών

Στατικά το βροντάλι είναι αρκετά ευπαθές και αποτελεί ένα από τα πρώτα τμήματα των οικοδομών που πάσχουν από το σεισμό. Αυτό, σε συνδυασμό με την αντικατάσταση των κεραμοκσκεπών, την ενίσχυση των τοίχων με σενάζ και την απροθυμία των τεχνιτών να ασχοληθούν με τη δύσκολη κατασκευή τους, τα οδηγούν σε εξαφάνιση. Εξαίρεση αποτελεί η Μεσσηνία: στην Πύλο, την Κορώνη, τη Μεθώνη και άλλα χωριά θα δει κανείς βροντάλια πλήρως ανακατασκευασμένα από έμπειρους και μερακλήδες μαστόρους, ακόμη και σε περιπτώσεις σύγχρονων οικοδομών. Για άλλη μια φορά η Μεσσηνία δείχνει το ζήλο της στη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.