Σωκράτους και Θεάτρου: «Μες στην υπόγεια την ταβέρνα»

Απλές καλόγριες με ανάγλυφα στην πλίνθο τα αρχικά Ι Σ του κατασκευαστή συνθέτουν την επίστεψη του κτηρίου

Τα καμαρόκλειδα του ισογείου, αντιθέτως, έχουν εγκαταλείψει. Παραμένει στη θέση του μόνο αυτό, το σπασμένο, με την κρανοφόρο Αθηνά

Η κεραμοσκεπή διατηρείται σε καλή κατάσταση, παρά τη γενική εικόνα εγκατάλειψης του κτηρίου

Το επίχρισμα του ισογείου μιμείται λίθους με ακατέργαστη επιφάνεια (bugnato), τεχνοτροπία της Αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής. Αναγεννησιακά στοιχεία, όπως η ημικυκλική αψίδα που λειτουργεί ως φεγγίτης, εισήγαγε και ενσωμάτωσε στην ελληνική αρχιτεκτονική ο Ερνέστος Τσίλλερ

Ακόμη διατηρούνται ακέραιες οι ταμπλαδωτές πολύφυλλες πόρτες των καταστημάτων του ισογείου και οι λαμαρινένιες μαρκίζες που προστάτευαν από τις καιρικές συνθήκες. Όλα όμως σε παρακμή

Τα μαρμάρινα φουρούσια του ορόφου διακοσμούνται με ανθούς κολοκυθιάς

Η όψη του κτηρίου επί της οδού Σωκράτους. Δεξιά, πίσω από το αυτοκίνητο, η μία από τις δύο εισόδους της υπόγειας ταβέρνας

Ασυντήρητο και ασφυκτικά περιτριγυρισμένο από το τσιμέντο, το κτήριο της γωνίας Σωκράτους και Θεάτρου διατηρεί την αξιοπρέπειά του και προσμένει καλύτερες ημέρες, που για την ώρα δεν φαίνονται

Στο υπόγειο, πεισματικά αντιστέκεται στην παρακμή η ταβέρνα «Δίπορτο». Σε αυτή την ταβέρνα υποτίθεται ότι αναφέρεται ο Βάρναλης στο ποίημά του «Οι μοιραίοι»

Η επί της οδού Σωκράτους είσοδος της υπόγειας ταβέρνας

Ο πάγκος για το πλύσιμο των ποτηριών. Επάνω στη στήλη με τις βρύσες στεγνώνουν τα κατοσταράκια, οι κατρούτσοι

Η οδός Σωκράτους φθάνει ως την Ευριπίδου, το όριο μεταξύ Γερανίου και Ψυρρή. Πολλοί πλέον αποφεύγουν να περάσουν από εκεί. «Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα», βλέπουμε την πόλη μας να πεθαίνει αβοήθητη

Οἱ μοιραῖοι

Μὲς στὴν ὑπόγεια τὴν ταβέρνα,
μὲς σὲ καπνοὺς καὶ σὲ βρισιές,
(ἀπάνου ἐστρίγγλιζε ἡ λατέρνα)
ὅλη ἡ παρέα πίναμε ἐψές,
ἐψές, σὰν ὅλα τὰ βραδάκια,
νὰ πᾶνε κάτου τὰ φαρμάκια.

Σφιγγόταν ὁ ἕνας πλάι στὸν ἄλλο
καὶ κάπου ἐφτυοῦσε καταγῆς,
ὤ! πόσο βάσανο μεγάλο
τὸ βάσανο εἶναι τῆς ζωῆς!
Ὅσο κι ὁ νοῦς ἂν τυραννιέται
ἄσπρην ἡμέρα δὲ θυμιέται!

(Ἥλιε καὶ θάλασσα γαλάζα
καὶ βάθος τοῦ ἄσωτου οὐρανοῦ,
ὤ! τῆς αὐγῆς κροκάτη γάζα
γαρούφαλλα τοῦ δειλινοῦ,
λάμπετε-σβήνετε μακριά μας,
χωρὶς νὰ μπεῖτε στὴν καρδιά μας!)

Τοῦ ἑνοῦ ὁ πατέρας χρόνια δέκα
παράλυτος - ἴδιο στοιχειὸ
τοῦ ἄλλου κοντόμερη ἡ γυναῖκα
στὸ σπίτι λιώνει ἀπὸ χτικιό,
στὸ Παλαμήδι ὁ γυιὸς τοῦ Μάζη
κ᾿ ἡ κόρη τοῦ Γιαβῆ στὸ Γκάζι.

-Φταίει τὸ ζαβὸ τὸ ριζικό μας!
-Φταίει ὁ θεὸς ποὺ μᾶς μισεῖ!
-Φταίει τὸ κεφάλι τὸ κακό μας!
-Φταίει πρώτ᾿ ἀπ᾿ ὅλα τὸ κρασί!
«Ποιὸς φταίει; Ποιὸς φταίει;... κανένα στόμα
δὲν τὅβρε καὶ δὲν τὄπε ἀκόμα.

Ἔτσι, στὴν σκοτεινὴ ταβέρνα
πίνουμε πάντα μας σκυφτοί,
σὰν τὰ σκουλήκια κάθε φτέρνα
ὅπου μᾶς εὕρει, μᾶς πατεῖ:
δειλοί, μοιραῖοι κι ἄβουλοι ἀντάμα!
προσμένουμε, ἴσως, κάποιο θάμα!

Στρατής Τσίρκας, Κώστας Βάρναλης και Γιάννης Παπαϊωάννου, σε μια ταβέρνα

Δεν είναι η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ποιήσεως που με έκανε να το ρίξω στο Βάρναλη. Άλλωστε είχα να διαβάσω ποίημά του από το σχολείο. Δεν είναι ούτε το παρηκμασμένο αλλά καλοστεκούμενο κτήριο με το αυθεντικό ταβερνάκι στο υπόγειό του, στο οποίο υποτίθεται ότι τα πίνανε ψες οι Μοιραίοι. Έχουν γράψει τόσοι για αυτό, όποιος έχει πάει το ξέρει, δεν χρειάζεται διαφήμιση.
Είναι η όλη ατμόσφαιρα που ζούμε τώρα που η ζωή πήρε άλλη τροπή, αυτή που έκανε πάλι επίκαιρους τους στίχους του μεγάλου ποιητή. Όταν στα Νέα Ελληνικά μας ζάλιζαν οι καθηγήτριες με το Βάρναλη, βαριόμαστε και δεν πολυκαταλαβαίναμε την τόση μιζέρια. Δεκαετία του '80 στα βόρεια προάστια, ήταν μια χαρά. Αυτές ήταν όλες αριστερές, έκαναν και λίγη προπαγάνδα σε μία εποχή που υπήρχε ακόμη ο Υπαρκτός, προέκυπτε εύκολα η κλάψα. Τι να μας πουν εμάς όμως τα φαρμάκια, τα βάσανα και το χτικιό! Να όμως που έτσι τα έφερε η κατάρα και ξανάγιναν όλα αυτά επίκαιρα. Σίγησαν τα όργανα και μετά το φαγοπότι ήρθε ο λογαριασμός Τα φάγαμε δεν τα φάγαμε μαζί, εμείς την πληρώνουμε. Και δεν προσμένουμε καν κάποιο θάμα!



Ένα ενδιαφέρον αφιέρωμα στο Δίπορτο διάβασα στο ιστολόγιο mmm-yoso!!!.