«Αυτός ζητάει τα Ψηλαλώνια με τα αγάλματα»

Η πλατεία Υψηλών Αλωνίων με νεαρή βλάστηση και τα καμπαναριά της Παντάνασσας. Δεξιά η οικία Μινέικο

Τρεις είναι οι πλατείες με την καλύτερη θέα στην Πελοπόννησο: μία στο Αίγιον, μία στην Πάτρα και μία στον Πύργο. Οι δύο πρώτες έχουν το ίδιο όνομα: Υψηλά Αλώνια ή Ψηλαλώνια. Του Πύργου είναι η πλατεία Επαρχείου, στον υψηλότερο λόφο της επτάλοφης πόλεως. Από αυτές η πλατεία του Επαρχείου διατηρεί ακόμη την καλύτερη θέα, παρά την προσθήκη στον ορίζοντα πολυκατοικιών. Η πλατεία της Πάτρας όμως είναι ακόμη η ωραιότερη.

Νεώτερη φωτογραφία, όπου η δόμηση είναι πυκνότερη. Η οικία Μινέικο με τα αγάλματα δεσπόζει στα βόρεια της πλατείας

Στα Ψηλαλώνια της Πάτρας έχτισαν τις πολυτελείς κατοικίες τους πλούσιου Πατρινοί. Ακόμη και ο Βασιλιάς Γεώργιος Α' είχε αγοράσει ακίνητο εδώ. Ήταν άλλωστε τακτικός επισκέπτης της Πάτρας, αφού από εδώ έφευγε για την εξοχική οικία του στην Κέρκυρα και για τις περιοδείες του στην Ευρώπη. Ανάμεσά στους επιφανείς Πατρινούς ο Σίγκμουντ Μινέικο, πολωνικής καταγωγής, γεννημένος στη Λιθουανία. Η κατοικία του, στη βόρεια πλευρά της πλατείας, ήταν έργο του Ερνέστου Τσίλλερ και είχε όλα τα χαρακτηριστικά της τέχνης του μεγάλου Βαυαρού αρχιτέκτονα. Στις όψεις του κτηρίου κυριαρχούσαν τα ιωνικού ρυθμού επίκρανα, ενώ στο στηθαίο έστεκαν αγάλματα σε υπερφυσικό μέγεθος. Ο αριθμός τους υπολογίζεται σε τουλάχιστον δώδεκα και απεικόνιζαν τους θεούς της αρχαίας θρησκείας. Είχαν κατασκευασθεί πιθανότατα σε εργαστήριο των Αθηνών, ίσως στο εργαστήριο του Δημητρίου Σαρρή, που ήταν ο επίσημος κεραμοπλάστης των έργων του Τσίλλερ.

Η οικία Μινέικο στη γωνία της πλατείας και της οδού Αθανασίου Διάκου. Η πολυκατοικία δεξιά της υποδεικνύει εύγλωττα το μέλλον

Η οικία Μινέικο με τα πήλινα αγάλματα του Τσίλλερ αποτελούσε σημείο αναφοράς για την πλατεία και για ολόκληρη την πόλη. Όταν ήθελαν να δείξουν ότι κάποιος αναζητούσε πράγματα πέραν των δυνατοτήτων του, έλεγαν ότι ζητάει τα Ψηλαλώνια με τα αγάλματα.

Τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς, πριν από δύο εβδομάδες. Οι καρναβαλιστές ετοιμάζονται για τη βραδυνή παρέλαση, ενώ κάποιοι άλλοι αναζητούν τα φαντάσματα της πόλεως

Η πλατεία συνεχίζει να αποτελεί σημείο συναντήσεως των Πατρινών μέχρι σήμερα. Η οικία Μινέικο όμως κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1960, όταν ο τελευταίος ιδιοκτήτης της, η ομάδα της Παναχαϊκής, την έδωσε αντιπαροχή. Στη θέση της υψώθηκε μία αδιάφορη μοντέρνα πολυκατοικία.

Χωρίς λόγια

Τα αγάλματα σώθηκαν τελευταία στιγμή και μεταφέρθηκαν σε μάνδρα με υλικά κατεδαφίσεων στην Αθήνα. Από εκεί σκορπίσθηκαν κυριολεκτικά σε όλο τον κόσμο. Φημολογείται ότι ακόμη και η Τζάκυ Κέννεντυ Ωνάση είχε αγοράσει ένα. Τα τελευταία δύο, ο Άρης που έστεκε στη γωνία και η γυναικεία μορφή που βρισκόταν δεξιά του, παραμένουν ακόμη στην ίδια μάνδρα. Κοιτάζουν και σήμερα προς τη δύση, αλλά όχι προς τον Πατραϊκό και τα βουνά της Αιτωλίας.

Ευχαριστώ το φίλο Δημήτρη Λιούρδη για την αναδημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τον Σίγμουντ Μινέικο από το αξιόλογο ιστολόγιό του Ιστορικά Θέματα.